Hofstade Zwembad

bouwjaar: 1938-1940
verlaten: 1978
status: onveranderd
foto's gemaakt op: 14-03-2010

Historie:
Het besluit tot een tweede spoorlijn Antwerpen - Brussel was het, toen niet voorziene, begin van Hofstade-les Bains, ook wel Hofstade-Plage of Hofstade-Baden genoemd. De spoorlijn zou op een verhoogd traject aangelegd worden waarvoor er  tonnen aarde nodig waren. In 1902 werd begonnen met de bouw van de spoorlijn en het zand werd gedolven ten zuiden van het dorp Hofstade waar een gebied lag van 140 hectare. Er werden gaten van 10 tot 14 meter diep gegraven, waarbij men talloze beenderen van prehistorische dieren tegenkomt. In 1916 heeft men voldoende grond. Door natuurlijke afvloeiing van het grondwater liepen de gegraven gaten vol met water.
Na de oorlog is een dagje uit er voor vele mensen niet meer bij en wordt het ontstane meer door velen  als recreatie-oord gebruikt. Er waren verder geen voorzieningen. In de periode tussen de twee wereldoorlogen groeperen arbeiders zich en komen tot een accoord voor een  48-urige werkweek. Daarmee kreeg men meer vrije tijd en vakantiedagen. Hofstade profiteert hiervan en wordt een grote toeristische trekpleister voor met name de wat minder rijke mensen.
 In 1921 werd Hofstade een beheerd gebied om de stad Mechelen mee van zoetwater te kunnen voorzien. Daarmee was het met de recreatie gedaan hetgeen leidde tot flinke protesten en zelfs kamervragen. Toch bleef het gebied zijn functie als zoetwater winning voor Mechelen behouden tot 1925.  In 1929 moet de opgerichtte 'commissie van het Meer van Hofstade'  gaan nadenken  over de toekomst van het meer. Doordat allerlei instanties zich ermee bemoeien gebeurt er lange tijd niets. Na veel discussie wordt in 1932 een klein deel van het gebied ingericht als recreatiegebied. De gebroeders Steen en Victor Gelders nemen het initiatief door het terrein van de gemeente te pachten tegen 100.000 frank. Er wordt een wielerbaan gebouwd, een kermis en marktplein in oud-belgische stijl.  In 1937 werd de overeenkomst ontbonden en werd het terrein op aandrang van het ministerie van Volksgezondheid werd ingericht tot 'Rijksdomein voor preventieve gezondheidszorg door openluchtleven'. Alle eerder gebouwde voorzieningen worden gesloopt en het terrein en de gebouwen moeten meer een link met sport hebben en niet alleen maar recreatie. In 1939 werd het gehele gebied opengesteld en ingericht als recreatie-oord door het Ministerie van Volksgezondheid en Gezin. Een jaar daarvoor, in 1938,  wordt begonnen met de bouw van een groot openlucht zwembad van 50 bij 100 meter dat in 1940 voltooid is. Het zwembad wordt ontworpen door de belgische architect Charles van Nueten. Het strangebouw wordt door de architect Maxime Wynants ontworpen. Dit strandgebouw, modern en grotendeels in hout opgetrokken, bood onderdak aan twee winkels twee cafe-restaurants, sanitaire voorzieningen, bergplaatsen en een rode kruispost. Houten cabines deden dienst als kleedkamer voor zwemmers en zonne-aanbidders. Grote glaspartijen langs de strandzijde en de wandelgangen riepen het beeld op van een wandelesplanade aan de kust. Hofstade-Plage werd destijds niet voor niets 'De arme mensen zee' genoemd, de kust was immers veel te duur, en de ontwerpers van het strandgebouw wilden graag de illusie van een dagje aan de kust hooghouden.
In 1978 werd het zwembad gesloten door de toenemende regeringsmaatregelen met betrekking tot hygiène, gezondheid en de daaraan verbonden kosten! Sindsdien staat het zwembad te verloederen.
In 1983 werd het domein overgedragen aan BLOSO hetgeen staat voor  Bestuur voor Lichamelijke Opvoeding, Sport en Open lucht. Het totale natuurgebied is 160 ha groot en bestaat naast het zwembad voor een groot deel uit bossen. Het noordelijke gedeelte van het Rijksdomein en de Molenheide vormen sinds 1977 een beschermd landschap. Het meer, het strand en het strandgebouw zijn sinds 2001 als monument beschermd vanwege de historische en architectonische waarde. Een deel van de gebouwen is reeds gerestaureerd en heeft een andere bestemming gekregen. Het koepelgebouw en de bijhorende badhokjes staan echter nog steeds te vervallen, en wachten op restauratie en een herbestemming.