|
|||
Historie:
Fort Willem is een folly. Een folly stamt van het engelse woord folly, dat gekheid betekent. Het gaat om bouwwerken die opzettelijk nutteloos of bizar zijn. Je zou ze eigenlijk als kunst kunnen beschouwen maar het feit dat de meeste follies worden gebouwd zonder daarmee een doel te dienen is juist vaak een reden om het geen kunst te noemen. In het verleden werden follies vaak gebouwd als aanvulling op een landgoed. In de 19e eeuw was het in de mode om dergelijke fantasiebouwwerken neer te zetten, veel follies stammen dan ook uit deze periode.
Deze folly is gebouwd aan het eind van de 20-ste eeuw en staat in de omgeving van Amersfoort beter bekend als 't Hammetje. Het was een populaire trouwlocatie, maar ook mensen van buiten Amersfoort wisten het kasteeltje te vinden. De bouwer van het fort was Willem Ham. Alhoewel zijn vader metselaar was had Willem zelf nooit gemetselt, hij was stroper, marktkoopman, cafébaas, meubelhandelaar en jager op groot wild. Begin jaren 70 kocht Willem Ham acht hectare grond met daarop een plas water die ontstaan was doordat er zand was afgegraven voor de aanleg van de A 28. Willem plantte duizenden bomen en struiken langs het water en met puin, dat hij van de firma Smink kreeg, legde hij er eilandjes in aan. De waterkwaliteit was erg goed dankzij de 3 wellen die er in het meer zitten. Plaatselijk is het water 21 meter diep, het meer is 350 meter van doorsnede en er zit veel vis. Vervolgens bouwde hij de 2 follies als vestingwerk tegen het oprukkende Amersfoort. Willem heeft vertelt dat hij er altijd aardigheid in had iets afwijkends te doen en zo ontstonden uit deze hobbie de twee bizarre mini-kasteeltjes, elk vier verdiepingen hoog, met ervoor het poortgebouw. De kasteeltjes bouwde hij uit de losse hand, er kwam geen duimstok of waterpas aan te pas. Een vergunning is nooit aangevraagd omdat het gebied vroeger een uithoek was. Er zijn wel eens ambtenaren wezen kijken, maar er werd nooit een probleem van gemaakt. De sprookjesachtige gebouwen werden gemaakt van sloopafval als bakstenen, tegels en veldkeien. Rioolbuizen dienden als geschut en als ramen dienden oude ramen uit kerkgebouwen. Als decoratie werd de buitenkant versierd met siertegeltjes, oude landbouwwerktuigen en talloze beeldjes. De gebouwtjes zijn nooit bedoeld om in te wonen, maar werden toch ingericht met wat meubilair en allerlei tegeltjes met spreuken en andere decoraties. De bewoners waren honderden kippen, parelhoenders, pauwen, siereenden en ganzen. Ook had Willem een kudde unieke 'Jacobschapen', deze hadden vier hoorns op hun kop in plaats van twee. In 2003 werden er 120 vogels preventief geruimd vanwege de vogelpest die uitgebroken was. Rond 2005 kocht de gemeente de grond van Willem omdat er een nieuwe afrit vanaf de A 28 moest komen. Willem kon voorlopig blijven wonen maar zijn huis zou gesloopt moeten gaan worden omdat het te dicht bij het talud zou komen te liggen. Willem wilde wel dat er een bouwverginning kwam voor twee kavels waar zijn kinderen dan konden wonen, hieraan heeft de gemeente meegewerkt. In 2006 werden wederom alle vogels geruimd vanwege de vogelpest, vlak voor Willem zelf overleed. De gemeente geeft aan het terrein voorlopig zo te laten liggen, maar de DonderbergGroep, een stichting die zich inzet voor fantasie-architectuur, zogeheten folliesactie groep geeft aan dat het gebouw dan snel tot een ruine zal vervallen. Ze hebben een boekje "Fantastisch Erfgoed" uitgegeven; een pleidooi voor bescherming van de folly, waarin de 25 mooiste follies staan beschreven. `In de categorie `zelfbouw' is die van Ham een van de mooiere van Nederland' Ook zijn er geluiden de follies tot gemeentelijk monument te benoemen.
Willem Ham overleed op 2 maart 2006 op 75 jarige leeftijd.
 Willem Ham en 't Hammetje
|
